Jednostka jako podmiot badań pedagogicznych i społecznych

Metoda indywidualnych przypadków jest sposobem badań, polegającym na analizie jednostkowych losów
ludzkich, uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze, lub na analizie konkretnych zjawisk natury
wychowawczej, poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich, z nastawieniem na opracowanie diagnozy
przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych.
Z potrzeby rozpoznania skomplikowanych sytuacji, ich istoty i przyczyn zrodziła się metoda, która
wkomponowana została w praktyczne cele usuwania nieprawidłowości lub sytuacji zagrożenia w
indywidualnych losach ludzkich. Jej szczególny rodowód i ścisłe pokrewieństwo z metodą pracy socjalnej
uzasadniają uwarunkowania społeczne funkcjonowania jednostki, przewidywany efekt oddziaływań
terapeutycznych i prognozowanie zmian.
Pod pojęciem ''przypadku'' rozumie się różne jednostki, żyjące i działające w określonych środowiskach
społecznych, wyróżniające się od innych, od swoich rówieśników na przykład, jeśli chodzi o uczniów w szkole,
czy dzieci w przedszkolu. Odbieganie od normy, nie jest traktowana jako wada, ponieważ pojedynczy przypadek,
badacz (także pedagog, nauczyciel) osadza w znanej sobie teorii, a opis przypadku, który nie znajduje swego
odzwierciedlenia w teorii, może przyczynić się do jej wzbogacenia, a nawet przekształcenia.